DEF (TEF)

                                                DEF (TEF)

 Kimi kaynaklarda Def, kimilerinde ise tef ismi ile bilinen müzik aleti, yuvarlak bir tahta kasnağa gerilen deriden bir örtü ile yapılmaktadır. Aletten ses çıkartılması ise, parmaklar ve uçları ile vurmak sureti ile sağlanmaktadır.
Tef, klasik bir vurmalı müzik aletidir. Tarihi çok eski zamanlara ve birbirinden farklı uygarlıklara dayanan bu müzik aleti, yalnızca Türkler tarafından değil, başka milletlerce de kullanılmıştır. Mezopotamya uygarlığı araştırılırken yapılan kazılarda, elinde tef görülen figürler de gün yüzüne çıkartılmıştır.
Tef, bir takım özelliklere de sahiptir. Örneğin, normal bir tefin kasnağı, 20 ile 40 santimetre aralığında değişen bir çapta olmaktadır. Kasnağın eni ise, 4 ile 6 santimetre arasında değişebilmektedir. Bu kasnağa, ince bir deri örtü, bir ya da iki yerinden olmak kaydı ile gerdirilmektedir. Tefin kullanım alanına, amacına ve kullanılacağı kültür özelliklerine göre etrafına ziller de takılabilmektedir.
Avrupalı milletler, Araplar’dan gördükleri bu müzik aletine kendi dillerinde “tambour” veya “basque” isimlerini vermişlerdir. Araplar’dan yayılma süreci, İspanyollar’ın bu aleti Avrupa’ya sokması ile başlamıştır.
Tefin daha büyük olanlarına, “daire” denilmektedir. Trakya’da bu isim, “dare” şeklini almıştır. Elin parmakları ile çalınarak ritm tutturulan, vurmalı özelliğinin yanı sıra bir ritm aleti olan tef, zaman zaman “tarande”, “çingene” ve “acem” gibi isimlerle de anılmaktadır. Anlatılanlara göre, teften alınan en güzel ses, kasnağa gerilen derinin oğlak derisi olması ile sağlanabilmektedir. Oğlak derisi haricinde, başka hayvan derileri de tefin kasnağına gerdirilebilmektedir. Tef kasnağının üzerine, çeşitli şekillerde süslemeler de yapılabilmektedir. Bu şekilde tefin değeri artırılmakta, tefe görsellik ve estetik katılmaktadır. Çeşitli ağaçlardan yapılan kaplamalar ya da fildişi ve sedef kökenli işlemeler, bu tip süslemelere örnektirler.
Günümüzde, özellikle kırsal alanlardaki kına geceleri ve düğünlerde kullanılan tef, zilli tef ve zilsiz tef olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. El ile tutularak havaya kaldırılan ve bu şekilde hem vurularak, hem de sallanarak çalınan tef, eğer zilli ise, sallandığı her saniye de ritmli şekilde zil sesi çıkartmaktadır.